Kijów (Ukraina)

Kijów to stolica i serce Ukrainy, miasto o wielowiekowej historii, łączące starożytne świątynie i nowoczesne drapacze chmur. Wspaniałość Ławry Kijowsko-Peczerskiej, energia Chreszczatyku i przytulność Zejścia Świętego Andrzeja współistnieją tutaj. Rzeka Dniepr nadaje stolicy wyjątkową atmosferę, a rozwinięta infrastruktura sprawia, że jest ona wygodna do życia i turystyki.

Historia miasta

Według „Opowieści minionych lat” napisanej w XII wieku przez mnicha Nestora w klasztorze Kijowsko-Peczerskim, Kijów został założony przez książąt Polan – braci Kija, Szczuka, Horiva i ich siostrę Lybidię. Miasto zostało nazwane na cześć najstarszego z nich. Chociaż ta wersja pochodzenia nazwy miasta jest najbardziej popularna, ale daleka od jedynej. W XIX wieku wielu historyków generalnie temu zaprzeczało, skłaniając się ku sarmackiemu pochodzeniu miasta. Jednak wykopaliska archeologiczne dowiodły, że Kijów został założony przez Słowian i stało się to mniej więcej w V-VI wieku.

W 882 r. Oleg (Prorok), książę Nowogrodu, najechał Kijów i po zabiciu rządzących tam książąt Askolda i Dira, ogłosił podbite miasto stolicą państwa Rusi Kijowskiej i „Matką Ruskich Miast” – tak poetycko ocenił strategiczne położenie miasta i jego rolę w przyszłości. Stopniowo książęca rezydencja stawała się coraz bogatsza i piękniejsza. Pod koniec X – na początku XI wieku na ulicach miasta zaczęły pojawiać się kamienne domy, wznosiły się pierwsze kościoły (książę Włodzimierz Światosławicz ochrzcił Rosję w 988 r.), a wzdłuż granic stolicy rozciągały się potężne konstrukcje obronne. A w 1051 r., pod rządami Jarosława Mądrego, pojawił się tu pierwszy klasztor w historii Rusi Kijowskiej, znany obecnie jako Ławra Kijowsko-Peczerska.

Dobrobyt Kijowa był triumfalny, jasny, ale niestety nie na długo. Już w XII wieku Ruś Kijowska podzieliła się na kilka księstw, a dawna stolica straciła swoją moc. To był dopiero początek kłopotów Kijowa. Żywioł wojen wewnętrznych nie ominął księstwa kijowskiego: w 1169 r. wojska wysłane przez wielkiego księcia włodzimierskiego Andrzeja Bogolubskiego (1111-1174) spustoszyły Kijów, rabując i mordując jego mieszkańców. Kolejny miażdżący cios dla miasta został zadany w 1240 r., kiedy hordy Mongołów-Tatarów przetoczyły się przez Ruś Kijowską falą – Kijów ponownie pozostał w dymiących ruinach. W XIV wieku terytorium Kijowa stało się częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego, a w 1569 roku zostało przekazane Rzeczypospolitej Obojga Narodów (federacji Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego), później pozostając w posiadaniu Polski. W Radzie Perejasławskiej Rosja zawarła traktat z Królestwem Polskim, którego jedną z klauzul był zwrot Kijowa.

W latach 1917-1918 r. Kijów podlegał Ukraińskiej Centralnej Radzie Ukraińskiej Republiki Ludowej. 8 lutego 1918 r. został zajęty przez oddziały czerwonych, ale w kwietniu tego samego roku ponownie stał się stolicą Ukraińskiej Republiki Ludowej pod rządami Petlury, aż 31 sierpnia 1919 r. podczas wojny domowej został ponownie zajęty przez Armię Czerwoną. Stolicą Ukraińskiej SRR został wówczas Charków, który w 1934 roku przekazał władzę Kijowowi.

Wydarzenia XX wieku całkowicie zmieniły wygląd Kijowa. Po bitwie o miasto w 1941 r. jego historyczne centrum zostało niemal całkowicie zniszczone przez eksplozje i pożary sprowokowane przez nich (podczas odwrotu wojska radzieckie zaminowały okupowane przez Niemców terytoria, aby zniszczyć wszelką komunikację i zabudowania mieszkalne). Nawet Chreszczatyk (główna ulica Kijowa, założona na początku XIX wieku) został dosłownie zmieciony z powierzchni ziemi. Jednak już w 1943 r. mieszkańcy Kijowa podjęli się jego odbudowy. Nowoczesne centrum miasta, odbudowane w latach powojennych, utrzymane jest w stylu tzw. radzieckiego klasycyzmu. Dawne niskie domy zostały zastąpione monumentalną wielopiętrową architekturą, tradycyjną dla tamtej epoki, która miała symbolizować potęgę i niezłomność Związku Radzieckiego.

W 1981 r. w Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Kijowie otwarto kompleks memorialny, którego zwieńczeniem jest 80-metrowa monumentalna rzeźba „Ojczyzna”. Uosabia ją kobieca postać wznosząca tarczę i miecz ku niebu. W budynku stanowiącym cokół pomnika znajduje się Sala Sławy: tutaj na ścianach oddzielnych pomieszczeń uwieczniono nazwy jednostek wojskowych, oddziałów partyzanckich i nazwiska bohaterów wojennych, którzy stanęli w obronie stolicy Ukrainy przed najeźdźcami.

Kijów teraz

W 1991 roku Kijów wkroczył w nową erę historyczną, stając się stolicą niepodległej Ukrainy. Przetrwawszy zawirowania kryzysu politycznego, Kijów obrał kurs na poziom europejskich stolic.

Jego wyjątkową wielkość podkreśla teraz nowoczesne wieczorne oświetlenie głównych ulic i placów. Jeden z tych placów, Majdan Niepodległości, jest ulubionym miejscem spotkań mieszkańców Kijowa.

W święta odbywają się tu festiwale ludowe, a lokalni mieszkańcy przychodzą tu, aby bronić swojej pozycji obywatelskiej. Plac Niepodległości stał się szczególnie znany poza granicami kraju jesienią 2004 roku, podczas „pomarańczowej rewolucji” zainicjowanej wówczas przez przyszłego prezydenta Wiktora Juszczenkę. W tym czasie wszystkie światowe kanały informacyjne nadawały stąd relacje z wieców tysięcy ludzi nie tylko z Kijowa, ale także ze wszystkich regionów Ukrainy, którzy nie zgadzali się z wynikami wyborów prezydenckich. Od tego czasu główny plac Kijowa stał się demokratyczną trybuną kraju, prawdziwie narodowym zgromadzeniem. Niejednokrotnie Majdan wypełniały tłumy ludzi, zwolenników lub przeciwników kolejnego gwałtownego zwrotu w życiu politycznym Ukrainy, a często jednych i drugich jednocześnie. Nie zbierają się już pod pomarańczowymi sztandarami. I nikt nie wie, jakie sztandary zostaną ostatecznie ustanowione w Kijowie.

Kijów, jako prawdziwe megalopolis, był i pozostaje miastem wielonarodowym. Nadal rozwija się jako ważny ośrodek przemysłowy, kulturalny i edukacyjny. Jest otwarty na nowe trendy, wśród których preferuje zachodnią technologię w gospodarce i europejski styl życia.

Inwazja Rosji na Ukrainę

Kijów, jako stolica Ukrainy, stał się kluczowym symbolem oporu podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej. Od pierwszych dni inwazji na pełną skalę w lutym 2022 r. miasto było zagrożone zdobyciem, ale dzięki zorganizowanej obronie i wsparciu społeczności międzynarodowej siły rosyjskie nie były w stanie go zdobyć. Dziś Kijów pozostaje politycznym, gospodarczym i wojskowym centrum kraju, przeżywając ostrzał, dostosowując się do realiów wojskowych i kontynuując walkę o niepodległość.

Informacje ogólne

• Stolica Ukrainy, miasto-państwo.
• Podział administracyjny: 10 obwodów.
• Języki: ukraiński.
• Religia: prawosławie, inne wyznania chrześcijańskie, społeczność muzułmańska, żydowska i buddyjska.
• Jednostka walutowa: hrywna.
• Rzeki: Dniepr, Lybid, Syrets (dopływy Dniepru).
• Główne lotnisko: międzynarodowy port lotniczy Boryspil.
• Powierzchnia: 839 km2.
• Ludność: 2 785 825 (2010).
• Gęstość zaludnienia: 3 320,4 osób/km2.

Gospodarka

• Przemysł: przemysł lekki, przemysł spożywczy, poligrafia, metalurgia, budowa maszyn, budowa samolotów.
• Usługi: turystyka.

Klimat i pogoda

• Umiarkowany kontynentalny.
• Średnia temperatura zimą: -4,3ºС.
• Średnia temperatura latem: +19,5ºC.
• Średnie opady: 621 mm.

Atrakcje

• Pomnik założycieli Kijowa;
• Ławra Kijowsko-Peczerska;
• Złota Brama;
• Sobór św;
• Sobór św. Włodzimierza;
• Pałac Maryjski,
• „Dom z Chimerami”;
• Historyczna dzielnica Podol;
• Zejście Andrijiwskie;
• Narodowe Muzeum Historyczne Ukrainy;
• Archiwum-Muzeum Sztuki i Literatury Ukrainy;
• Muzeum Michaiła Bułhakowa;
• Muzeum Narodowe w Czarnobylu;
• Wzgórza Kiriłłowskie (klasztor jaskiniowy, Babi Jar).

Zabawne fakty

• Podczas wykopalisk archeologicznych osad z IX-XIII wieku na terenie dzisiejszego Kijowa znaleziono ponad osiem tysięcy narzędzi żelaznych, a także zamki, broń, części zbroi wojskowej, artykuły gospodarstwa domowego, uprząż końską, elementy odzieży – to właśnie dotyczy żelaza. Do tego ponad trzy tysiące sztuk biżuterii wykonanej ze złota, srebra i różnych ich stopów. Co ciekawe, wszystkie są wykute lub wykonane niezwykle starannie i umiejętnie. Ale jeszcze ciekawsze jest to, że kijowscy artyści metalu – zarówno kowale, jak i jubilerzy – słyną ze swojego dekoracyjnego stylu nawet dziś.
• W 1892 roku Kijów stał się pierwszym miastem, w którym uruchomiono tramwaj – pierwsza trasa biegła wzdłuż Aleksandrowskiego Spusku. Od 1905 roku w mieście działa kolejka linowa, łącząca dzielnice Podol i Górne Miasto.
• Pod koniec X wieku, za panowania księcia Włodzimierza Światosławicza (Wielkiego) (960-1015), w Kijowie zbudowano pierwszą kamienną cerkiew w historii Rusi Kijowskiej. Nazywano ją Cerkwią Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy lub Cerkwią Dziesięcinną. Została ona dwukrotnie zniszczona, a obecnie trwają prace nad jej odbudową.