Tereny wokół obecnego miasta Glasgow były zamieszkiwane przez ludzi co najmniej od okresu neolitu. Później osiedlili się tu Celtowie, którzy nazwali ten obszar „Glasgow” (jeden z nieistniejących już języków celtyckich, kambryjski, tłumaczy się jako „Zielona Dolina”). Region ten był również odwiedzany przez Rzymian: na jednym z obrzeży Glasgow zachowały się fragmenty rzymskich wałów Antoninusa.
Historia
Historia Glasgow sięga VI wieku, kiedy to św. Mungo – czczony przez Glaswegian jako patron ich i Szkocji – założył klasztor na spokojnym brzegu rzeki Clyde. Motto Glasgow: „Niech Glasgow prosperuje”. Z czasem przy murach klasztoru zaczęła wyrastać mała rolnicza wioska, na którą czekała świetlana przyszłość. Modlitwy trafiały więc tam, gdzie powinny…
Pod koniec XII wieku osada Glasgow, znana już wtedy jako wpływowy ośrodek religijny, otrzymała pozwolenie na handel i dalszą ekspansję, a w 1285 roku, czyli sto lat później, trzeba było wybudować pierwszy most przez rzekę Clyde, aby zagospodarować nowe tereny pod zabudowę.
W 1451 roku Glasgow jeszcze bardziej ugruntowało swoją pozycję w Szkocji wraz z pojawieniem się Uniwersytetu (który istnieje do dziś i jest uważany za największy w tej części Wielkiej Brytanii). W XVI wieku życie w Szkocji skomplikowało się: na bazie konfrontacji między protestantami, a dokładniej wyznawcami prezbiterianizmu, a katolikami. Glasgow jednak jakoś udało się pozostać poza tymi konfrontacjami. Być może dlatego, że nie miało jeszcze czasu, by zyskać wystarczające znaczenie w wielkiej polityce.
Podczas rewolucji przemysłowej XVII wieku Glasgow stale zyskiwało na sile, zwłaszcza po tym, jak w Newark (obecnie Port Glasgow) pojawiły się stocznie i nabrzeża. Statki regularnie wypływały stąd do brytyjskich kolonii. Na wybrzeżu otwierały się jedna po drugiej huty żelaza, zakłady tekstylne i różne inne fabryki. Domy w mieście były teraz budowane wyłącznie z kamienia. Potrzebowano coraz więcej robotników, a na początku XIX wieku Glasgow stało się najszybciej rozwijającym się miastem w królestwie, wyprzedzając nawet Edynburg. Rzeka Clyde stała się główną arterią miasta, a jej bieg został celowo pogłębiony. Przemysł stoczniowy na jej brzegach zapewniał połowę dostaw statków dla kraju, a wody Clyde dawały dostęp do zasobów sąsiednich regionów. Znaczne sumy zainwestowano w nowe projekty budowlane: otwarto Kelvingrove Art Gallery i Mitchell Library, a na początku XX wieku zaczął się rozwijać system transportu publicznego.
Jednak w XX w. Glasgow doświadczyło kilku kryzysów. Obie I i II wojny światowe nie dotknęły miasta bezpośrednio, wręcz przeciwnie, przyniosły mu zamówienia wojenne, ale to nie wystarczyło dla stabilności gospodarki miasta. Popyt na jego produkty nieubłaganie spadał. Do połowy wieku populacja Glasgow zmniejszyła się o połowę ze względu na obniżające się standardy życia. Kryzys był tak głęboki, że trwał aż do lat 80. Sytuacja zmieniła się, gdy firmy, na których produkty nie było popytu, zostały gruntownie przebudowane. Jednocześnie w dawniej przeważająco przemysłowym Glasgow rozwinęła się nowa gałąź gospodarki – operacje finansowe, rozwinął się sektor usług i w innych kierunkach.
Obszar Glasgow podzielony jest na kilka dzielnic: Trade City, Business Centre, East End, West End, North i South.
Market City i Business Centre, położone na prawym brzegu rzeki Clyde, tworzą centralną część Glasgow. Niegdyś była to siedziba kupców turowych, którzy zbijali swoje fortuny na handlu tytoniem i cukrem. Obecnie jest to miejsce, w którym tysiące ludzi z całego miasta spieszy się codziennie do pracy: obecnie jest to siedziba jednych z największych brytyjskich firm finansowych (w tym grup bankowych Barclays, Morgan Stanley i Royal Bank of Scotland).
West End to najbardziej rozrywkowa i tętniąca życiem część Glasgow. Znajduje się tu wiele teatrów i hoteli. Kawiarnie, restauracje, bary, modne kluby – nie sposób ich wszystkich zliczyć, nie wspominając o licznych sklepach. Niedaleko, w tej samej okolicy, znajduje się uniwersytet, ale te dwa pozornie przeciwstawne środowiska jakoś zaskakująco pokojowo koegzystują, być może dlatego, że tolerancję dla cudzych gustów, wyborów i preferencji ma we krwi Szkot. W każdym razie większość studentów woli mieszkać także tutaj. West End to miejsce, gdzie odbywa się coroczny czerwcowy festiwal, z teatrem na żywo i koncertami na ulicach oraz karnawałowymi procesjami pod wieczór.
East End to historyczna dzielnica, która zachowała silne dziedzictwo z minionych wieków. Jej główną atrakcją jest majestatyczna katedra St. Mungo’s z gotyckim zarysem spoglądającym w niebo. Została ona zbudowana w XIII i XV wieku. To właśnie od niej rozpoczął się żywot Uniwersytetu w Glasgow: otwarto tu pierwsze sale wykładowe, a wykładowcy wywodzili się z miejscowego duchowieństwa.
Niedaleko od katedry St Mungo’s znajduje się rozległy teren starożytnej nekropolii miasta. Cmentarz ten zawiera prochy wielu czołowych postaci politycznych Szkocji. Jest to miejsce na swój sposób fascynujące: niemal każdy nagrobek jest tu prawdziwym dziełem sztuki. Wiele z najsłynniejszych rzeźbiarzy i architektów, w tym urodzony w Glasgow artysta, projektant i architekt Charles Mackintosh (1868-1928), przodek stylu Art Nouveau w Wielkiej Brytanii, ale tak osobliwy w swoim traktowaniu, że styl został nawet nazwany „Mackintoshism”.
Południowe i północne dzielnice Glasgow są w większości zabudowane osiedlami mieszkaniowymi. O ile jednak warunki życia na południu są dość komfortowe, o tyle północna część Glasgow jest miejscem raczej upośledzonym. Mieszkają tam głównie rodziny o niskich dochodach, wskaźnik przestępczości jest wysoki, a śmiertelność z powodu narkomanii alarmująca. Władze miasta podejmują poważne próby przywrócenia tu porządku. Zamiast napominać przybłędy, tworzą nowe miejsca pracy, poprawiają system opieki zdrowotnej, budują niedrogie mieszkania. I wydaje się, że lód został przełamany: alarmujące liczby zaczęły w ostatnich latach spadać.
Do czterech milionów turystów odwiedza Glasgow każdego roku. Wielu przyjeżdża specjalnie na festiwale muzyczne, które odbywają się co miesiąc. Jazz (czerwiec) i muzyka celtycka (styczeń) są największymi atrakcjami.
Informacje ogólne
- Miasto w Szkocji (trzecie pod względem liczby ludności miasto w Wielkiej Brytanii).
- Podział administracyjny: 21 dystryktów.
- Języki: angielski, angielski-szkocki (wersja dialektalna).
- Struktura etniczna: 89,62% Szkotów, 4,11% Anglików, 2,7% Pakistańczyków, 1,59% Irlandczyków, inni Walijczycy, rdzenni mieszkańcy Europy kontynentalnej, Indii, Chin i Bangladeszu. Glasgow można nazwać najbardziej kosmopolitycznym miastem w Szkocji.
- Religia: prawie dwie trzecie mieszkańców to chrześcijanie, z czego 31,5% to wyznawcy Church of Scotland, a 29,2% to katolicy. Ateiści stanowią 22,7%. Są też wyznawcy islamu, buddyzmu, sikhizmu, hinduizmu i judaizmu.
- Jednostka walutowa: funt szterling, funt szkocki.
- Największa rzeka: Clyde.
- Najważniejszy port: Port Glasgow.
- Główne lotnisko: międzynarodowe lotnisko w Glasgow.
- Powierzchnia: 175,5 km2, aglomeracja: 638 km2.
- Ludność: 638 650 (2008), aglomeracja 2 550 000 (2006).
- Gęstość zaludnienia: 3.639 osób/km2. (2006 г.).
Gospodarka
- Gospodarka oparta jest na sektorze usług.
- Przemysł: energetyka, budowa maszyn, przemysł stoczniowy.
- Sfera usług: bankowość, operacje finansowe, turystyka, usługi medyczne i inne.
Klimat i pogoda
- Umiarkowany morski (duży wpływ mają ciepłe masy powietrza napływające znad Oceanu Atlantyckiego).
Ciepłe wilgotne zimy, chłodne lata.
Średnia temperatura zimy: +4ºC.
Średnia temperatura lata: +15,7°C.
Średnia roczna suma opadów: 1205,3 mm.
Atrakcje
- Glasgow Crossing, gdzie spotyka się pięć głównych ulic Market City;
- Wieża zegarowa Tolbut (XVI w.);
- Zaawansowany technologicznie most dla pieszych Clyde Arch;
- Katedra św. Mungo’s;
- Glasgow Necropolis, starożytny cmentarz w mieście;
- Glasgow Caledonian University;
- Muzeum Życia Religijnego i Sztuki St Mungo;
- Galeria Sztuki Współczesnej;
- Hunterian Museum and Art Gallery – kolekcja monet zebranych przez anatoma i chirurga Williama Huntera;
- Byres Road – główna ulica w dzielnicy West End;
- Biblioteka Publiczna Mitchell;
- Kelvingrove Park – Miejsce, w którym znajduje się Muzeum i Galeria Sztuki Kelvingrove.
Zabawne fakty
- Glaswegianie mówią charakterystyczną formą szkockiego angielskiego, która może przypominać londyński akcent Cockney, ale możesz go nie zrozumieć od razu. Do końca XX wieku powstało kilka książek traktujących o idiosynkrazjach lokalnego dialektu.
- Najstarszy park Glasgow Green został założony na prawym brzegu rzeki Clyde w XV wieku.
- Biblioteka Publiczna Mitchell została otwarta w 1877 roku dzięki dotacji biznesmena Stephena Mitchella, który przekazał 70 000 funtów na budowę biblioteki. Obecnie jest ona domem dla ogromnej i naprawdę bezcennej kolekcji starych dokumentów i map, fotografii i książek (ponad milion tomów).
- W 2007 roku Rada Miejska Glasgow uznała Sknerusa Mzkdaca, szastającego pieniędzmi bohatera kreskówek Disneya, za jednego z najbardziej znanych obywateli miasta.
- Najstarszym na świecie stadionem piłkarskim jest stadion Hampden Park w Glasgow.
- Według badania przeprowadzonego w 2010 roku przez International Student Barometer (ISB). International Student Barometer (ISB) studentów międzynarodowych, Uniwersytet w Glasgow otrzymał „ocenę satysfakcji” 91,6%, wyższą niż średnia brytyjska wynosząca 86,9%.
