Na granicy Nepalu i Chin, w Tybetańskim Regionie Autonomicznym, leży Everest, słynny „Dach Świata”, najwyższy szczyt nie tylko w himalajskim systemie górskim, ale także na całej planecie.
Wielu alpinistów i miłośników mocnych wrażeń straciło życie, próbując zdobyć najwyższy punkt globu. Jednak Everest, jakby za sprawą magicznej mocy, wciąż przyciąga ekspedycję za ekspedycją.
Everest to najwyższa góra świata
Pierwsze znane historykom wizyty Europejczyków w Himalajach sięgają XVII wieku, kiedy to katoliccy mnisi jezuiccy, chcąc rozszerzyć świat chrześcijaństwa, nieustraszenie udali się do krainy lodu i kamienia. Oczywiście, w swoim dążeniu do podbicia dusz alpinistów, nie próbowali oni zdobywać górskich szczytów.
Próby wspinaczek górskich Europejczyków w Himalajach rozpoczęły się w połowie XIX w. Jednak konieczność wspinania się na Everest od strony Tybetu, ponieważ Nepal nie zezwalał obcokrajowcom na przejście przez swoje terytorium, uczyniła te wspinaczki szczególnie niebezpiecznymi. Wielka Góra pochłonęła wiele istnień ludzkich. Wciąż nie wiadomo, czy angielski alpinista George Mallory, który zginął wraz z towarzyszami w 1824 r., zdołał zdobyć Everest. Jego ciało znaleziono w 1999 r. na wysokości 8115 metrów. Ale czy wspinał się, czy już zszedł? Do dziś jest to przedmiotem dyskusji.
Rząd Nepalu zniósł zakaz w 1950 roku, a w tym samym czasie po raz pierwszy zdobyto szczyt Annapurna (8091 m). Próby zdobycia Everestu trwały nadal, a pierwszymi ludźmi, którzy postawili stopę na jego szczycie 29 maja 1953 roku byli Szerpa Norgay Tenzing i Nowozelandczyk Edmund Hillary. Weszli oni na Everest w maskach tlenowych, ponieważ w tamtym czasie wspinaczka na taką wysokość bez nich była uważana za niemożliwą. Jednak później Reinhold Messner (Włochy) i Peter Habeler (Niemcy) udowodnili, że było to błędne przekonanie: 8 maja 1978 roku wspięli się na Everest bez sprzętu tlenowego. Messner ustanowił kolejny rekord: 20 sierpnia 1980 r. wspiął się samotnie na szczyt świata.
A wcześniej, 17 lutego 1980 roku, Polacy Krzysztof Wielicki i Leszek Cichy ustanowili wyjątkowy rekord: jako pierwsi zdobyli Everest zimą.
Everest to „dach świata”
Najwyższa góra świata znajduje się w Azji Środkowej, w krainie wiecznego lodu, w Himalajach. Ten cud natury, Himalaje, wynurzył się z morza 20 milionów lat temu.
Najwyższy punkt na kuli ziemskiej znajduje się w majestatycznym otoczeniu gór o wysokości od 7000 do 8000 metrów, które wraz z wieloma mniejszymi szczytami naprawdę wydają się być prawdziwym „Dachem Świata”.
George Everest, angielski inżynier geodeta, który był odpowiedzialny za Indian Survey w latach 1823-1843, zbadał i zmapował Himalaje. Nie udało mu się jednak ustalić, który z dziesięciu ogromnych szczytów (każdy o wysokości ponad 8000 metrów!) był najwyższy. Dopiero w 1852 roku Andrew Waugh, student Everestu, ustalił, że zaszczyt ten należy do szczytu oznaczonego numerem XV. W 1865 roku nazwano go Everest – na cześć Sir George’a, który za swoje zasługi otrzymał tytuł szlachecki.
Góra, którą Nepalczycy nazywają „Matką Bogów”, powstała 20 milionów lat temu w morzu. To prawda, istnieją inne hipotezy – głównie, że Himalaje są znacznie starsze. Jednak wysokość tych gór i ich „młody” wygląd przemawiają raczej za tradycyjną hipotezą.
W wyniku deformacji tektonicznej dno morskie podniosło się, powodując długi proces warstwowania skał, z których powstały klify. Proces ten trwa nawet teraz: każdego roku Himalaje „rosną” o około 5 cm.
Mt Everest znajduje się w Himalajach. Ten masyw górski w kształcie półksiężyca rozciąga się na 2500 kilometrów. Tutaj biorą swój początek główne rzeki Azji Południowej: Indus, Ganges i Brahmaputra. Himalaje wznoszą się nad równiną Indo-Gangetyczną w trzech wielkich stopniach, podzielonych z południa na północ.
Południowy, niższy etap, Pre-Himalaya, ma średnią wysokość 900-1200 metrów. Na północy znajduje się system oddzielnych pasm górskich i grzbietów, Małe Himalaje, których średnia wysokość wynosi 3000-4000 metrów, a szczyty sięgają 6500 metrów. Wreszcie, piękno i duma natury to Wielkie Himalaje, łańcuch grzbietów o szerokości do 90 kilometrów i wysokości do 8848 metrów. Średnia wysokość przełęczy sięga 4500 metrów, a niektóre przekraczają 6000 metrów.
Himalaje są zamieszkane do wysokości 5000 m. Wyżej położone tereny są domem dla dużych zwierząt: jaka górskiego, wołu piżmowego (musk ox), pantery śnieżnej (snow leopard) – obecnie dość rzadkiego gatunku wpisanego do Czerwonej Księgi.
Każdego roku tysiące trekkerów przybywa do doliny Khumbu i obozuje u podnóża Everestu.
Za znaczną opłatą Szerpowie towarzyszą turystom, tym którzy są zdrowi i dobrze przygotowani, w drodze na szczyt.
Informacje ogólne
- W Tybecie Everest znany jest jako Chomolungma („Boska Matka Ziemia”).
- Nepalscy Szerpowie używają nazwy Sagarmatha („Matka Bogów”).
- Grupy etniczne: Szerpowie (Nepal), Tybetańczycy (Chiny).
- Języki: Kanglo – grupa tybetańsko-birmańska; tybetański – rodzina chińsko-tybetańska.
- Jednostki monetarne: rupia nepalska, juan.
- Religia: buddyzm, hinduizm, chrześcijaństwo. Bon.
- Wysokość: 8848 m.
- Wysokość najbliższych szczytów: Lhotse Main (8516 m), Lhotse Middle (8414 m), Lhotse Shar (8383 m); Makalu (8481 m), Nuptse (7855 m), Changtse (7543 m), Pumori (7161).
- W ciągu pięćdziesięciu pięciu lat Everest odwiedziło ponad 2500 osób, a ponad 200 zginęło podczas wspinaczki.
Klimat i pogoda
- Lato jest zdominowane przez monsun południowo-zachodni, przynoszący ciepło i wilgoć, a większość opadów występuje w tym czasie.
- Zima jest zdominowana przez monsun północno-zachodni, który przynosi zimne, suche masy powietrza.
- W regionie Everestu przeważają wiatry zachodnie, o prędkości 80-100 metrów na sekundę na wysokościach powyżej 7500 metrów.
- Przy północnych wiatrach na dużych wysokościach temperatura spada do minus 35-40ºC, przy południowych – do minus 10-15ºC.
- W historii obserwacji odnotowano temperaturę na Evereście do 60ºC poniżej zera i prędkość wiatru do 200 kilometrów na godzinę.
Zabawne fakty
- Poszukiwania „Yeti” – mitycznej „Wielkiej Stopy” Himalajów – trwają od XIX w. Jednak poza ogromnymi odciskami stóp, jak dotąd nie znaleziono żadnych solidnych dowodów na jego istnienie.
- W tłumaczeniu z sanskrytu nazwa Himalaja oznacza „twierdzę śniegów”.
- Szerpowie służący jako przewodnicy w Himalajach nazywani są śnieżnymi tygrysami.
