Antyliban (góry)

Góry Antyliban (znane również jako Wschodnie Góry Libanu) to pasmo górskie rozciągające się na granicy Libanu i Syrii w południowo-zachodniej Azji. Biegną równolegle do gór pasma libańskiego i rozciągają się na około 150 km z północnego zachodu na południowy wschód.

Najwyższym punktem Gór Antyliban jest Góra Hermon (2 814 m n.p.m.), na granicy Izraela, Libanu i Syrii. Góry są również dużą atrakcją turystyczną, jak np. Baalbek, jeden z najbardziej majestatycznych i najważniejszych kompleksów rzymskich w Libii. Ponadto Góry Antylibańskie są bogate w florę i faunę oraz stanowią ważne źródło wody dla środków utrzymania w regionie.

Pasmo górskie pomiędzy Libanem a Syrią

Tak się składa, że Anty-Liban podzielił nie tylko państwa, ale i religie. W literaturze chrześcijańskiej i na mapach od dawna utrwaliła się nazwa Anty-Liban, czyli „przeciwny Liban” (od greckiego „anti” – przeciw). Arabska nazwa masywu, Jebel al-Sharqi, czyli „wschodnia góra” (od arabskiego „jebel” – góra i „sharqi” – wschodni), również wskazuje na położenie pasma względem Libanu.

Góry Antyliban są rozbudowaną fałdową strukturą górską. Zostały wypiętrzone przez ostatnie ruchy tektoniczne i utworzyły rozległy płaskowyż, który opada na zachód, w kierunku doliny Bekaa, i łagodnie, schodkowo, opada na wschód. Skład skał, z których zbudowany jest Antyliban, jest raczej monotonny: głównie wapienie i piaskowce.

Wzgórza te, przez większą część roku pokryte śniegiem, znane są ludziom od czasów biblijnych, a nawet wspomniane są w najważniejszych księgach chrześcijan. Biblia (niekanoniczna Księga Judyty, 1:7) mówi o tych, którzy żyli „w Cylicji i Damaszku, Libanie i Antylibanie”. Obecnie ocalało ich bardzo mało. Przyczyna leży w suchym klimacie, braku wody i łańcuchu konfliktów zbrojnych, których przyczyn należy szukać w wydarzeniach sprzed dwóch tysięcy lat, kiedy to miejsca te były aktywnie zasiedlane przez starożytnych Rzymian. Ślady ich działalności przetrwały do dziś. Ruiny rzymskich budowli w Baalbek wpisane są na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Na przedgórzu dominuje roślinność półpustynna, na zachodnich stokach i w dolinach występują lasy podzwrotnikowe i zarośla. Jest tu wiele gajów dębowych, sosnowych i cyprysowych oraz lasów jałowcowych, nawadnianych przez opady znad Morza Śródziemnego.

Antyliban reprezentowany jest przez wysokie szczyty na północy, stopniowo opadające na południe i tylko w jednym miejscu przerwane przez górę Hermon (2.814 m n.p.m.), na południowy zachód od Damaszku. Dokładniej, Góra Hermon, czyli Jermon (hebr.), lub Dżabel al-Szejk (arab.), stanowi odrębne pasmo górskie zwane Anty-Libanonem. Leży na granicy Syrii i Libanu, ale pod kontrolą syryjską.

Południowe stoki Hermonu, schodzące miejscami na Wzgórza Golan. Południowa syryjska część góry Hermon, wraz ze Wzgórzami Golan, została zajęta przez Izrael podczas wojny sześciodniowej w 1967 roku i została uznana za suwerenne terytorium Izraela w 1981 roku. Szczyt góry Hermon został zajęty przez Izrael podczas wojny w 1973 roku, ale jego północne stoki zostały zwrócone Syrii w 1974 roku na mocy porozumienia o podziale władzy. Południowe stoki Góry Hermon są określane przez Izrael jako Wzgórza Golan.

Hermon jest jedynym miejscem w Izraelu, gdzie można uprawiać sporty zimowe. Znaczna część izraelskiego terytorium Hermonu jest rezerwatem przyrody. W celu obrony Hermonu i czterech osiedli Naveh Ativ, Nimrod, Majdal Shams i Ein Kinia utworzono jedyną izraelską jednostkę strażników górskich. W 1974 roku jednostka odzyskała szczyt góry Hermon od okupujących go syryjskich komandosów.

Antyliban zawsze znajdował się w centrum walk podczas wojen, co nie dziwi, biorąc pod uwagę jego strategiczne znaczenie: przechodzi przez niego autostrada i kolej Damaszek-Beirut. Praktycznie nie ma innych szlaków komunikacyjnych, ponieważ ludność jest tu wyjątkowo mała, w przeciwieństwie do Doliny Bekaa na wschodzie Antylibanu jednego z najważniejszych obszarów rolniczych Libanu z jedynym dużym miastem Zahla, centrum prowincji libańskiej, zwanej też Bekaa.

Informacje ogólne

• Język: arabski.
• Religie: islam, ortodoksyjne chrześcijaństwo, Maronicki Kościół Katolicki, druzyzm.
• Waluta: funt libański, funt syryjski.
• Rzeka: Jordan.
• Jezioro: Qaraoun.
• Ważne lotniska: Damascus (Damaszek, Syria), Rafik Hariri (Bejrut, Liban).
• Długość: 150 km.
• Szerokość: 30 km.
• Najwyższe szczyty to Góra Hermon (Jebel Al-Sheikh, 2 814 m, Syria) i Ta’a Moussa (2 669 m, Liban).

Gospodarka

• Eksploatacja obszarów leśnych.
• Rolnictwo: hodowla bydła (małe bydło).
• Usługi: turystyka.

Klimat i pogoda

• Górzysty.
• Średnia temperatura w styczniu: -1°C.
• Średnia temperatura w lipcu: +26°C.
• Średnia roczna suma opadów: 1300 mm.
• Wilgotność względna: 70%.

Atrakcje

• Dolina Bekaa (Liban).
• Piramida Hermona, II w. p.n.e. (Hermel, Liban).
• Góra Hermon (Syria, Izrael).
• Budowle kultowe: kompleks świątynny (III w. n.e., Baalbek, Liban), klasztor św. Tekli (IV w. n.e., Maalula, Syria), klasztor maronicki Deir Mar Maroun (V w. n.e., Hermel), klasztor Mar Sarkis (1670, Maalula, Syria), klasztor Saidanay (VI w., Syria).
• Pałac kalifa Walida I (VIII w., Anjar, Liban).
• Wzgórze Kamid el-Loz (Liban).
• Sztuczne jezioro Qaraoun (Liban).

Zabawne fakty

• Nazwa syryjskiego miasta Maaloula oznacza po aramejsku „wysokie miejsce”. Językiem mówionym dla większości mieszkańców Maalouli jest unikalny, nieczęsto spotykany dialekt zachodniego rdzennego języka aramejskiego.
• Fundament świątyni Jowisza w Baalbek (I w. n.e., Liban) składa się z kamiennych bloków ważących od 300 do 800 ton. Tych ostatnich jest tylko trzy i nazywane są Trylitem, czyli „Cudem Trzech Kamieni”. Największy blok nazywany jest Kamieniem Południowym, waży 1000 ton: pozostawiono go leżącego w kamieniołomie w pobliżu miasta.
• Zahla (Liban) to jedyne w przeważającej części katolickie miasto na Bliskim Wschodzie, słynące z wyjątkowej kuchni i fabryki lodu Wadi el-Areyish. Zahlah na krótko stało się pierwszym niezależnym miastem-państwem w regionie w XIX wieku, z własną flagą i hymnem.