Ankara (Turcja)

Mauzoleum Mustafy Kemala Ataturka, twórcy nowoczesnej Turcji, znajduje się na najwyższym wzgórzu w Ankarze. Budowa tej monumentalnej konstrukcji, zaprojektowanej przez architektów Emina Onata i Orhana Arda, rozpoczęła się w 1944 roku i trwała 9 lat. W 1953 roku przeniesiono tu czczone przez Turków relikwie prezydenta.

Stolica Turcji

Stolica Turcji składa się z dwóch części oddzielonych linią kolejową. Na północy znajduje się Stara Ankara, czyli Ulus, która zachowuje urok średniowiecznego muzułmańskiego miasta: cytadela o podwójnych ścianach, wąskie uliczki, bazary i stare meczety. Południowa Ankara lub Jenisehir to nowe miasto, w dużej mierze zbudowane w drugiej połowie XX wieku z szerokimi ulicami, monumentalnymi budynkami rządowymi i modnymi dzielnicami.

Dziś Ankara uważana jest za jedno z najbardziej „zeuropeizowanych” miast w Azji.

Turcy są słusznie dumni ze swojej młodej stolicy, która przeobraziła się w dużej mierze dzięki Kemalowi Ataturkowi – „ojcu wszystkich Turków”.
Ogłaszając Turcję republiką w 1923 roku, Mustafa Kemal uczynił Ankarę stolicą.

Ankara jest jedną z najstarszych stolic na świecie. Jest starsza niż Londyn, Madryt, Paryż, a nawet Stambuł.

Historia miasta

Kiedy Konstantyn Wielki rozpoczął budowę nowej stolicy Imperium Rzymskiego, obecnego Stambułu, w małym prowincjonalnym bizantyjskim miasteczku w 324 roku, Ankara była już ważnym ośrodkiem administracyjnym północnej Turcji.

Już w epoce brązu na terenie współczesnej Ankary kwitła cywilizacja Hatti; w II tysiącleciu p.n.e. królestwo Hetytów; później miastem rządzili Frygowie, Lidyjczycy i Persowie; a w 333 r. p.n.e. wkroczył do niego Aleksander Wielki.

W 278 p.n.e. miasto stało się centrum państwa utworzonego przez celtyckie plemię Galatów. Do tego czasu nosiło nazwę Ankira, co po grecku oznacza „kotwicę”. Grecy pontyjscy, którzy kontrolowali handel na Morzu Czarnym, przyczynili się do rozwoju miasta na skrzyżowaniu lądowych szlaków handlowych z północy na południe (między portami Morza Czarnego i Morza Śródziemnego) i z zachodu na wschód.

W 25 roku n.e. Galacja została podbita przez Augusta i stała się rzymską prowincją, ześrodkowaną w Ancyrze, której znaczenie handlowe nadal rosło. Pozostałości term i teatru, świątynia Augusta i kolumna Juliana Apostaty wciąż pozostawiają ślady ówczesnej obecności Rzymian. Szacuje się, że w Anchor mieszkało wówczas około 200 tysięcy osób, czyli znacznie więcej niż w czasach późniejszych po upadku Imperium Rzymskiego i do początku XX wieku. Od I wieku n.e. dzięki staraniom apostoła Pawła w mieście zaczęło rozprzestrzeniać się chrześcijaństwo. W drugiej połowie III wieku przetrwało ono najazdy Gotów i Arabów. Na kilka lat stało się zachodnią placówką Królestwa Palmyry, pod rządami słynnej Ksenobii, ale zostało zwrócone Rzymowi. Na początku IV wieku cesarz Dioklecjan rozpoczął prześladowanie chrześcijan. Pierwszym, który na nim ucierpiał, był chrześcijański kaznodzieja Jerzy z Kapadocji, uznany później za męczennika. Jednak jego zwolennicy i uczniowie pozostali, w tym żona Dioklecjana Aleksandra, która została ochrzczona przez Jerzego. W IV wieku Ankara stała się centrum chrześcijaństwa w Azji Mniejszej.

Gdy Konstantynopol stał się stolicą Cesarstwa Wschodniorzymskiego, Ankarze przypadła rola dobrze ufortyfikowanego cesarskiego kurortu o suchym, górskim powietrzu. W 1071 roku potężne mury twierdzy w Ankarze, a wraz z nimi bizantyjska potęga w regionie, padły łupem Seldżuków, za których panowania miasto zyskało nazwę Angora i zasłynęło z handlu wełną ze słynnych kóz angorskich.

Na początku XV wieku miasto zostało podbite przez Tamerlane, a w 1413 roku weszło w skład Imperium Osmańskiego. Znaczenie Ankary zaczęło spadać w XIX wieku. Miasto straciło rolę centrum handlu i rzemiosła i praktycznie stało się zaściankiem. Pod koniec 1919 roku miasto stało się siedzibą przywódcy narodowego Ataturka i stolicą Republiki Turcji, którą proklamował w 1923 roku.

Po tym jak Ankara stała się stolicą Republiki Turcji w październiku 1923 roku, doświadczyła fenomenalnego wzrostu. Kiedy rząd osiedlił się w Ankarze było tam tylko 35 tysięcy mieszkańców, do 1950 roku było ich prawie trzysta tysięcy, a obecnie jest ich ponad cztery miliony.

Mustafa Kemal potrafił docenić strategiczne położenie Ankary. Odpowiadał za politykę modernizacyjną całego kraju i dbał o nowoczesny wizerunek stolicy, zapraszając do pracy nad projektem i budową miasta europejskich specjalistów. W ten sposób na południe od starej Ankary pojawiło się nowe miasto o ambitnej architekturze, stopniowo obrastające w wielkie fabryki i zakłady, banki, firmy handlowe i ubezpieczeniowe.

Ataturk zmarł w 1938 roku, został pochowany w Muzeum Etnograficznym w Ankarze, a kilka lat później rząd turecki rozpisał międzynarodowy konkurs na projekt monumentalnego mauzoleum dla „ojca wszystkich Turków”. Zgłoszono około pięćdziesięciu projektów. W 1953 roku sarkofag zawierający ciało Ataturka został przeniesiony do mauzoleum wybudowanego w południowej części Ankary w dzielnicy Maltepe, a w 1960 roku Anitkabir został otwarty dla zwiedzających, których miliony co roku oddają hołd bohaterowi narodowemu. Nie trzeba dodawać, że każdy nowy członek rządu odwiedza mauzoleum przed objęciem urzędu, oprócz tego w Ankarze jest wiele innych atrakcji poświęconych Ataturkowi: muzeum z osobistymi rzeczami i biblioteką prezydenta, a na placu obok zaparkowane są jego samochody. W starej części miasta, gdzie bulwar Ataturka prowadzi z nowej, na głównym placu Ulus znajduje się konny pomnik Ataturka, a nieopodal, w budynku starej szkoły, gdzie do 1925 roku miał siedzibę parlament, znajduje się Muzeum Wojny o Niepodległość.

Historyczna część Ankary skupiona jest wokół Cytadeli Hisar. Przy kamieniach jej podwójnych murów można studiować starożytną historię miasta. Każdy nowy władca miasta, który przejmował te mury przebudowywał je i odnawiał kosztem pozostałości innych zrujnowanych budynków. Uczeni uważają, że wewnętrzne mury twierdzy mogły być wzniesione już przez Hetytów, a zewnętrzne przez Bizantyjczyków w IX wieku.

Jednym z symboli miasta jest meczet Haci-Bayram, wybudowany w XV wieku na cześć patrona Ankary – Haci Bayram Veli i ozdobiony bardzo drobnymi rzeźbami i płytkami. Na terenie kompleksu znajdują się również ruiny Świątyni Augusta, pochodzącej z 25-20 roku p.n.e. Na jej ścianie zachowała się tablica pamiątkowa, na której wypisana jest lista samowolnych czynów rzymskiego cesarza.

Uderzające zestawienie kultury i architektury hetyckiej, rzymskiej, bizantyjskiej, seldżuckiej i osmańskiej ze zeuropeizowaną nowoczesnością – monumentalną i prozaiczną – to oblicze Ankary, określające oblicze współczesnej Turcji.

Informacje ogólne

• Ankara jest stolicą Turcji od 1923 roku.
• Język: turecki.
• Religia: islam.
• Międzynarodowe lotnisko: Esenboga (30 km na północ od miasta).
• Powierzchnia: 2.516 km2.
• Ludność: 4 097 051 (grudzień 2009).
• Gęstość zaludnienia: 1628,4 osób/km2
• Średnia wysokość nad poziomem morza: 850 m.

Gospodarka

• Przemysł: motoryzacyjny, naprawa samochodów, elektrotechniczny, spożywczy, farmaceutyczny, lekki, włókienniczy, budowa maszyn, produkcja wyrobów metalowych.
• Przemysł usługowy: drugie pod względem znaczenia centrum finansowe Turcji.
• Turystyka.
• Rolnictwo w okolicy: winogrona Muscat, miód, gruszki, hodowla kóz Angora.

Klimat i pogoda

• Klimat jest górski z dość mroźnymi i śnieżnymi zimami i gorącymi, suchymi latami.
• Średnia temperatura wynosi -3ºC w styczniu i +20ºC w lipcu.
• W ciągu dnia występują duże wahania temperatury.

Atrakcje

• Muzeum Cywilizacji Anatolijskich
• Muzeum Etnograficzne
• Pozostałości Term Rzymskich
• Świątynia Augustyna
• Kolumna Juliana
• Meczet Hadżi Bayram
• Meczet Aladdin
• Hisar Fortress
• Mauzoleum Ataturka
• Plac Ulus
• Wieża Atakule

Zabawne fakty

• Muzeum Cywilizacji Anatolijskich w Ankarze jest jednym z najbogatszych muzeów na świecie, które dorównuje Luwrowi czy Muzeum Brytyjskiemu. Posiada unikalną kolekcję sztuki i artefaktów hetyckich. Zostało założone w 1921 roku, a w 1997 roku otrzymało tytuł Europejskiego Muzeum Roku.
• Według jednej z wersji Ankira została założona w VII w. p.n.e. przez frygijskiego króla Midasa, pierwowzór mitologicznego Midasa, który miał fatalny dar zamieniania w złoto wszystkiego, czego się dotknął. Wykopaliska archeologiczne potwierdzają jednak, że miasto w tym miejscu istniało już wiele wieków wcześniej.
• Ankara jest ojczyzną słynnych kotów Angora, królików i kóz. Koty angorskie zostały sprowadzone z Ankary (Angory) do Europy już w XVI wieku, a od XVII wieku turecka Angora została uznana za odrębną rasę. Od 1917 roku zoo w Ankarze rozpoczęło program hodowli i ochrony całkowicie białych kotów niemych (jedno oko żółte, jedno niebieskie), które traktowane są jako skarb narodowy. Koty angorskie są bardzo inteligentne, ciekawskie i towarzyskie. Króliki angorskie to jedna z najstarszych ras królików domowych, o tej samej przytulnej osobowości i długim, puszystym futrze. Króliki angorskie są odpowiedzialne za produkcję słynnej wełny angorskiej, podczas gdy wełna nie mniej znanej kozy angorskiej jest używana do produkcji moheru.
• Wieża telewizyjna Atakule to główny punkt orientacyjny i popularny skywalk w mieście. Ma 125 metrów wysokości. Na szczycie znajduje się taras, restauracja obrotowa i kawiarnia. Nazwa wieży również nawiązuje do Atatürka: ata oznacza przodka, kule – wieżę.

Najbardziej ruchliwą ulicą na Starym Mieście w Ankarze jest ulica Salmana, na której znajdziemy wiele sklepów rzemieślniczych i punktów sprzedaży wyrobów miedzianych. Ulica ta znana jest również jako „Miedziana Aleja”.